door Peter Donk
HARDINXVELD-GIESSENDAM – Voor de aanwezigen in de raadzaal waren er donderdagavond 15 februari 2024 nog tal van vragen over PFAS. Er was een informatiemoment binnen ‘De Ontmoeting van de gemeenteraad. Er konden vragen worden gesteld aan vertegenwoordigers van de GGD Zuid-Holland Zuid, het Waterschap Rivierenland en de Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid. Ook Hardinxveld-Giessendam maakt zich zorgen over de uitstoot van verleden en heden door chemiebedrijf Chemours in Dordrecht voor de inwoners. PFAS is schadelijk voor de volksgezondheid.
Wethouder Jan Nederveen (ChristenUnie) leidde de avond in. Het doel was om niet alleen raadsleden, maar juist ook inwoners, maatschappelijke organisaties en andere belangstellenden te informeren. (Foto Peter Donk / HG24)
Gevolgen PFAS
Henk Klapwijk, adviseur bij de GGD ZHZ vertelde nog eens dat PFAS in ons lichaam zit. “Of je er ook ziek van wordt, hangt af hoeveel je in de loop der jaren ervan binnen hebt gekregen. PFAS krijg je binnen via plantaardig en dierlijk voedsel, vis. Het zit gewoon in ons eten en is de belangrijkste bron hoe we PFAS binnen krijgen. Ook komt het binnen via drinkwater. Ook via de lucht of via gebruiksvoorwerpen (zoals tapijt, verpakkingen, koekenpannen). Het zit ook in huisstof. Het binnenmilieu is nog niet zo’n bekende route om PFAS binnen te krijgen.” Het heeft grote gevolgen voor de gezondheid o.a. verhoogde cholesterol, leverschade en nier- en testikelkanker. Ook ons immuunsysteem wordt aangetast. “Gezondheisrisico’s zijn niet uitgesloten, dat is wat anders als je wordt er ziek van”, sprak Klapwijk, die ook nog over de eieren van hobbykippen, Het advies is voorlopig die eieren niet te eten. Hoogste concentraties in de eieren was PFOS, niet afkomstig van Chemours. Naast PFAS. Dit voorjaar wordt volgens Klapwijk een vervolgonderzoek verwacht. Er loopt ook een RIVM onderzoek rond PFAS 2023 – 2025. Klapwijk had nog een advies: “Eet gevarieerd, drink voldoende (kraan)water. Let op chemische stoffen in producten, eet geen zelf gevangen vis, groenten uit moestuin.” Er wordt gewerkt aan een Europees PFAS verbod.
PFOA
Namens de OZHZ voerde Ruud Hakkeling het woord. Hij vertelde dat bijna overal in Nederland PFAS in de bodem zit. “Maar meestal in zeer licht verhoogde concentraties. Het gaat om blusschuim, bedrijfsafval en uitstoot van bedrijven via emissie die neerslaat. Ook via lekke riolen en leidingen en is er in het verleden PFAS-grond verspreid”, vertelde Hakkeling. Van de PFAS komt PFOA in de regio het meest voor en in de hoogste concentraties. Sinds 1970 stootte de chemiebedrijven DuPont / Chemours tot PFOA, later GenX, uit. PFOA zit in een groot deel in de grond van het Rijnmondgebied / Zuid-Holland Zuid. Hoeksche Waard is vrij schoon. Dan is er een pluim die deels vanuit Dordrecht over de Alblasserwaard waaiert. De polder van Hardinxveld-Giessendam noord valt nog in de pluim die de OZHZ donderdagavond liet zien. De echte risico’s liggen volgens Hakkeling bij de moestuinen en volkstuinen. Er lopen nog wat vervolgonderzoeken zoals naar eieren, sloten bij volkstuinencomplexen en naar opvallende uitbijters en verschillen.
Nieuwe inzichten
Coen Claassen van Waterschap Rivierenland vertelde over PFAS in het oppervlakte water, waarbij 10.000 stoffen waarvan de gevolgen niet bekend zijn. Zoals PFAS. “Die hebben inmiddels een norm. We hebben met tal van stoffen in het water te maken. Er is een meetnet van 2018 – 2022 gekomen om indicatief een beeld te krijgen in de Alblasserwaard van de verspreiding van PFAS. Er zit daar ook een aantal grondwaterpunten bij. In 2022 zijn er nieuwe inzichten ontstaan. Voor PFOS, PFOA en GenX zijn er normen. Het RIVM heeft de gezondheidsrisico’s aangescherpt. Ook is gekeken naar de cocktails”, legde Claassen uit, die met drie peilpunten kwam. Bij Wijngaarden is de hoogste PFOA gemeten. “Nieuwe stoffen complex probleem voor de waterkwaliteit. Aanpak is gezamenlijke verantwoordelijkheid overheden, andere instanties en ondernemer”, stelde Claassen.
Flashback
Het was donderdagavond vooral een flashback voor wat er in buurgemeenten als Sliedrecht en Molenlanden al enkele jaren wordt verteld. De gemeente Hardinxveld-Giessendam heeft nu een stuitingsbrief gestuurd en trekt samen met de gemeente Dordrecht, Sliedrecht, Molenlanden en Papendrecht om uiteindelijk volgens Nederveen de vervuiler te laten betalen.